Empati hayatımızın olmazsa olmazı, hayata karşı bakış açımızı büyük ölçüde değiştiren, insanların birbirini tanımasını sağlayan ve aralarındaki bağı güçlendiren bir duygudur. Hayatımızda çokça yeri olduğu gibi okuduğumuz bu üç romanda da empatinin karakterler üzerinde ve olayların akışında çok büyük bir etkisi vardır. 

Doğu’nun Limanları’nda gazeteci İsyan’la çok güçlü bir bağ kurmuştur. Onun anlattığı hayat hikayesini dinlerken onun davranışlarını anlamaya, içselleştirmeye çalışmış; onu yargılamadan dinlemiş ve olaylara onun açısından bakmaya çalışmıştır. Bence İsyan’ın ona hayatını şeffaf bir biçimde ve tüm ayrıntılarıyla anlatmasının en önemli sebeplerinden biri de gazetecinin ona karşı olan yaklaşımı, onunla empati ve bağ kurmasıdır. Romanın sonunda da eğer Clara buluşma noktasına gelmezse İsyan’a destek olmak için o da oraya gitmiştir. Clara gelince de herkes onları izlerken o izlememiş çünkü artık İsyan için herkesten farklı biri olduğunu ve onu tanıdığını düşünmüştür. 

  Bir başka açıdan baktığımızda da bence empati kavramı hayatımızda ne çok ne de az bir yer edinmelidir yani kısacası kararında olmalıdır. Çünkü ikisi de bize bir süre sonra zarar vermeye başlar. Kürk Mantolu Madonna’da Raif Efendi herkesle fazla empati kurmaktadır. İnsanları kırmaktan, incitmekten çok korkmaktadır. O yüzden çoğunlukla sessiz kalmakta, fikirlerini özgürce belirtememektedir, en kötüsü de kendi benliğini kaybetmiştir. Her hareketinde insanların ne hissedeceğini düşünmektedir. Bu durum onu duygusal, kolay incinen biri haline getirmiş ve çoğu kişinin gerçek Raif Efendi’yi görmemesine, onu yanlış tanımasına sebep olmuştur. 

  Fikrimin İnce Gülü’nde de Raif Efendi’nin aksine Bayram insanlarla hiç empati kurmayan, insanları anlamaya çalışmayan, kimsenin ne hissedeceğini düşünmeden hareket eden, arabasıyla hava atarak insanları küçümseyen ve aşağılayan biridir. O hiç kimseye değer vermezken Kezban onu anlamaya çalışmış, onu diğer insanlara karşı korumuş, onunla empati kurmuş ve ona karşı önyargılı davranmamıştır. 

  Sonuç olarak empati kavramının Raif Efendi’nin hayatında fazla, Bayram’ın hayatında ise neredeyse hiç olmaması sebebiyle ikisinin de insan ilişkileri kötü açıdan etkilenmiştir.

                                                                                        9-C Sınıfı  A. C. OKTAY