NEDEN EMPATİ YAPMALIYIZ?

Hepimiz biliriz: Empati önemlidir. İnsan ilişkilerini düzenler, bizi şefkatli yapar. Bizi insan yapan aslında empatidir, derler. Sevmek, empatiden geçer; anlamadığımız birini nasıl seveceğiz? Ayrıca birini tanımak için de empatiye ihtiyaç duyarız. Kendimizi onun yerine koyarız ve şunu sorarız: “Ben onun gibi mi yapardım?” Eğer biz de karşımızdaki gibi davranacağımızı düşünürsek, aramızda istemsiz bir yakınlık oluşur. İnsan psikolojisi; bilmediğini, kendinden farklı olanı dışlamaya programlı gibidir. İlk insandan beri böyleyiz. Kabullenemediğimiz her şeyi ve herkesi bir tehdit olarak algılarız. Bu bir savunma mekanizması aslında. Eğer empati yapmak kolay bir şey olsa idi bu zamanlara kadar gelemezdik. Bu yüzden de kızamadım, empatiden yoksun olanlara. Genlerimize işlemiş bir kere sorgulamak. Herkes ve her şeyin yerine kendimizi rahatlıkla koyabildiğimizi ve farklılıklara ılımlı yaklaşabildiğimizi düşünün. Neslimiz 3. kuşakta falan tükenirdi. 

Hayal edin: İlk insanların yırtıcılarla empati kurduğunu, bunun sonucunda aynı şekilde davranacaklarına karar verdiklerini ve onları bir tehdit olarak algılamadıklarını düşünün. Herhalde hayvana karşı büyük bir güven duyardık, onlarla aramıza mesafe koymaya gerek duymazdık. Eh tabii herhangi bir etçile yaklaştığımız anda paramparça olurduk. Çünkü yırtıcıların zihni empati kurmaya yatkın değildir. Onlar karınlarını doyurmaya odaklıdır. Biraz daha yaşamaya çalışırlar. Onlar için başka bir türün varlığı sadece karınlarını doyurabilirlerse önemlidir. Eğer o türden yararlanamazlarsa bu varlığın bir değeri yoktur. Bizi hayvanlardan ayıran tam olarak da budur. Bize göre hayatta kalmak sadece karın doyurmakla olmaz. Biz sosyal varlıklarız. Bizim yaşamak için diğer insanlara ihtiyacımız var. Bu yüzden empati kurarız. Biraz daha yaşayabilmek için. Yırtıcılarla tek farkımız sosyal varlıklar olmamız. İhtiyaçlarımız farklı da diyebiliriz. Aslında kendini bir şey sanan bizler, hayvanlardan o kadar da farklı değiliz. Beyinlerimiz sadece bir düşünceye odaklıdır: Bir gün daha yaşayabilmeye… Derseniz ki,”Ee, o zamanların üstünden asırlar geçti, neden empati kuruyoruz?” Onun cevabı da hazır: Modern bir toplumda yaşıyoruz. Artık karşımızdakinin de duygularını önemsemek zorundayız. Ahmet Ağa, Maraba İsmet oğlu Ali’ye; Kemal Bey, Doktor Ayşe Hanım’a ve daha niceleri nicelerine ihtiyaç duyuyor. Zaten dedik ya modern bir “toplum”da yaşıyoruz diye. Toplum demek, birliktelik demektir. Empati de bize birliktelik bilinci kazandırır. Bizi bir arada tutar. 

Kısacası birbirimize ihtiyaç duyduğumuz sürece, herkes hem doktor hem mühendis hem öğretmen olmadığı sürece karşımızdakinin hislerini anlamak zorundayız. Empati yapmak zorundayız

 

                                                                                   9-E Sınıfı   N. E. TUNALI